ΠΕΡΙ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (Ε')

συνἐχεια απὀ το προηγοὐμενο ἀρθρο...

Μεγάλη Εἴσοδος

Εάν με τη νπρώτη-Μικρή Είσοδο-είδαμ το Χριστό να εισέρχεται στον κόσμο, για να κηρύξε και να θαυματουργήσει, τώρα βλέπουμε το Χριστό να προχωρεί προς το Γολγοθά για να πάθει, να σταυρωθεί και να αναστηθεί για τη σωτηρία του ανθρώπου. Μέσα στη θεία Λειτουργία βιώνουμε το τι είπε ο Χριστός, τι έκανε ο Χριστός και κυρίως τι έπαθε ο Χριστός για τον άνθρωπο, αλλά και τι μεγάλο καλό προξένησε ο Χριστός στον άνθρωπο, αφού του έδωσε τη δυνατότητα να συμμετάσχει και εκείνος στο μυστήριο της αναστάσεως και της αναλήψεώς Του.

 Ο ιερέας αποθέτει τα Τίμια Δώρα στην Αγία Τράπεζα,πάνω στο αντιμήνσιο (που συμβολίζει τον Τάφο) λέγοντας το τροπάριο της Μ. Παρασκευής «Ὁ εὐσχήμων Ἰωσήφ…»,τα σκεπάζει με τον αέρα (που συμβολίζει την καθαρά σινδόνα) και τα θυμιάζει (συμβολίζοντας τα αρώματα) .Παλαιότερα  η ωραία Πύλη έκλεινε (συμβολίζοντας το σφράγισμα του Τάφου με το λίθο), κάτι που δε συνηθίζεται πια.

 Τὰ Πληρωτικά

Είναι μία σειρά από αιτήσεις που λέγει ο ιερέας και αρχίζουν με τις λέξεις: «Πληρώσωμεν (=Ας συμπληρώσουμε) τὴν δέησιν ἡμῶν τῷ Κυρίῳ». Τα τελευταία έξι αιτήματα, που τελειώνουν όλα με την φράση «...παρὰ τοῦ Κυρίου αἰτησώμεθα »και στα οποία οι ψάλτες απαντούν με το «Παράσχου, Κύριε» (= δώσε μας, χάρισέ μας, Κύριε) είναι πολύ σημαντικά αιτήματα, καθένα από τα οποία έχει το πνεύμα του Χριστού και το φωτισμό του Αγ. Πνεύματος.

 Ευχή της Προσκομιδής

«Κύριε, …πρόσδεξαι καὶ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν τὴν δέησιν…ἱκάνωσον ἡμᾶς προσενεγκεῖν δῶρά τε καὶ θυσίας πνευματικὰς ὑπὲρ τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων καὶ τῶν τοῦ λαοῦ ἀγνοημάτων… καὶ ἐπισκηνῶσαι τὸ Πνεῦμα τῆς χάριτός σου τὸ ἀγαθὸν ἐφ’ἡμᾶς, καὶ ἐπὶ  τα προκείμενα δῶρα τ αῦτα, καὶ ἐπὶ πάντα τὸν λαόν σου.

 «Ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους,
ἵνα
ἐν ὁμονοίᾳ ὁμολογήσωμεν».

Κατά την παράδοση στο σημείο αυτό ήταν συνήθεια να δίνεται το φίλημα της αγάπης: «... Οἱ τοῦ κλήρου ἀσπάζονται τὸν ἐπίσκοπον, οἱ λαϊκοὶ ἄνδρες τοὺς λαϊκούς, αἱ γυναῖκες τὰς γυναῖκας·τὰ δὲ παιδία, ἐπιβλεπόμενα παρὰ τῶν διακόνων, ὅπως μὴ ἀτακτῶσιν, ἵστανται πρὸς τῷ βήματι».Σήμερα για λόγου πρακτικούς ο ασπασμός έχει περιορισθεί  μεταξύ των ιερέων μέσα στο Ιερό.

 Τὸ
Σύμβολον
τῆς Πίστεως
«Τὰς θύρας, τὰς θύρας!
Ἐν σοφίᾳ πρόσχωμεν».

 «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα,  Παντοκράτορα,  ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων».

 «Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸπάντων τῶν αἰώνων. Φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι᾿οὗ τὰ πάντα ἐγένετο.
Τὸν δι᾿ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα.
Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ παθόντα καὶ ταφέντα.
Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς Γραφάς.
Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός.
Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶν εκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.

 «Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν Προφητῶν».

 «Εἰς μίαν,
ἁγίαν,
καθολικὴν
καὶ αποστολικὴν
Ἐκκλησίαν».

 «Ὁμολογῶ
ἓν βάπτισμα
εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν».

 «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν».

 «Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν».

 Ἡ ἁγία Ἀναφορά

Η προσφορά της θυσίας.

 που ανα-φέρεται στο Θεό,

 που γίνεται δεκτή στο άγιο και υπερουράνιο και νοερό θυσιαστήριο,

 που θεώνει τους προσφέροντες και αξίως μετέχοντες.

 «Στῶμεν καλῶς ·στῶμεν μετά φόβου·
πρόσχωμεν τὴν ἁγίαν ἀναφορὰν ἐν εἰρήνῃ προσφέρειν»

 «Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς
καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος
εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν».

 «Ἄνω σχῶμεν
τὰς καρδίας».

 Εὐχαριστήριος
ὕμνος

«Εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ».

 «Τὸν ἐπινίκιον ὕμνον ᾄδοντα, βοῶντα, κεκραγότα και λέγοντα».

 «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος, Σαβαώθ(Παντοκράτωρ), πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου, ὡσαννὰ(σῶσε μας)ἐν τοῖς ὑψίστοις. Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου. Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις».

 Τὰ ἱδρυτικὰ λόγια τοῦ Μυστηρίου

«Λάβετε, φάγετε·τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν».

 «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες·τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου, τὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν καὶ πολλῶν ἐκχυνόμε-νον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν».

 Τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν
σοὶ προσφέρομεν
κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα».

 Ἐπίκληση
τοῦ ἁγίου Πνεύματος
καὶ καθαγιασμός

«Ἔτι προσφέρομέν σοι τὴν λογικὴν ταύτην καὶ ἀναίμακτον λατρείαν, καὶ παρακαλοῦμέν σε καὶ δεόμεθα καὶ
ἱκετεύομεν·κατάπεμψον τὸ Πνεῦμά σου τὸ Ἅγιον ἐφ’ἡμᾶς, καὶ ἐπὶ τὰ προκείμενα Δῶρα ταῦτα. Καὶ ποίησον τὸν μὲν Ἄρτον τοῦτον, τίμιον Σῶμα τοῦ Χριστοῦ σου. Ἀμήν. Τὸ δὲ έν τῷ Ποτηρίῳ τούτῳ, τίμιον Αἷμα τοῦ Χριστοῦ σου. Ἀμήν. Μεταβαλὼν τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ. Ἀμήν·ἀμήν·ἀμήν».

 Δέηση
γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία

«Ἔτι προσφέρομεν τὴν λογικὴν ταύτην λατρείαν ὑπὲρ τῶν ἐν πίστει ἀναπαυσαμένων Προπατόρων, Πατέρων, Πατριαρχῶν…»

 Δίπτυχα καὶ δεήσεις

 Κυριακὴ προσευχή

 «Τὰς κεφαλὰς ἡμῶν
τῷ Κυρίῳ κλίνωμεν».

 ΘΕΙΑ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ

«Πρόσχωμεν!
Τὰ Ἅγια τοῖς ἁγίοις».

 "Εἷς Ἅγιος,  εἷς Κύριος,  Ἰησοῦς Χριστός..."

 Μελισμὸς ἤ Κλᾶσις τοῦ Ἄρτου

 Πλήρωσις ἤ Ἕνωσις

 Τη στιγμή αυτή επιτελείται η ένωση του αγίου Σώματος με το άγιο Αίμα του Χριστού. Η πράξη αυτή σημαίνει «ὅτι εἷς ἐστὶν ὁ Χριστός,  εἰ καὶ ἐν ποτηρίῳ καὶ ἄρτῳ καθορᾶται ·καὶ ὁ Αὐτὸ στηριγμός τε διὰ τοῦ ἄρτου καὶ εὐφροσύνη διὰ τοῦ ποτηρίου».

 Ἔκχυσις ἤ Ζέσις

 «Ζέσις πίστεως, πλήρης
Πνεύματος Ἁγίου. Ἀμήν».

 Μετάληψη ἱερέως

 Στο σημείο αυτό, όταν δεν υπάρχει κήρυγμα, ψάλλεται το «Κοινωνικόν», ώστε να δοθεί οχρόνος στον ιερέα να κοινωνήσει ο ίδιος καθώς και όσοι κληρικοί είναι στο ιερό και να προετοιμασθεί για τη θεία Κοινωνία των πιστών.

 Εὐχὴ
πρὸ τῆς  θείας Μεταλήψεως

 «Ἰδοὺ βαδίζω πρὸς θείαν κοινωνίαν ·Πλαστουργέ, μὴ φλέξῃς με τῇ μετουσίᾳ·πῦρ γὰρ ὑπάρχεις τοὺς ἀναξίους φλέγον·ἀλλ’οὖν κάθαρον ἐκ πάσης με κηλῖδος».

 «Μετὰ φόβου Θεοῦ,
πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε».

«Μεταλαμβάνει
ὁ δοῦλος τοῦ
Θεοῦ…
εἰς ἄφεσιν
ἁμαρτιῶν καὶ εἰς
ζωὴν αἰώνιον».

Εὐχὴ εὐχαριστίας
ἐπὶ τῇ Μεταλήψει

 Ἀπόλυσις τῶν πιστῶν

Ἀντίδωρο: Ἀντὶ τῶν Δώρων, τοῖς μὴ μετασχοῦσι τούτων παρέχεται.

Μετὰ τὸν ἐκκλησιασμό

Ἐννόησον οἵας (=ποιᾶς) ἀπολαύεις μυσταγωγία ὁ μεμυημένος σὺ, μετὰ τίνων ἀναπέμπεις τὸ μυστικὸν μέλος ἐκεῖνο, μετὰ τίνων βοᾷς τὸ, Τρισάγιος. Δίδαξον τοὺς ἔξωθεν, ὅτι μετὰ τῶν σεραφὶμ ἐχόρευσας, ὅτι εἰς τὸν δῆμον τὸν ἄνωτελεῖς, ὅτι εἰς τὸν χορὸν ἐνεγράφης τὸν τῶν ἀγγέλων, ὅτι τῷ Δεσπότῃ διελέχθης (=συνομίλησες), ὅτι τῷ Χριστῷ συνεγένου (=ενώθηκες). Ἂν οὕτως ἑαυτοὺς ῥυθμίζωμεν, οὐδὲν ἐξελθόντες δεησόμεθα λόγου πρὸς τοὺς ἀπολειφθέντας ·ἀλλ' ἀπὸ τῆς ἡμετέρας ὠφελείας, τῆς οἰκείας αἰσθήσονται ζημίας, καὶ δραμοῦντα ταχέως, ὥστε τῶν αὐτῶν ἀπολαῦσαι.

                                                                  Ιωάν. Χρυσόστομος

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ ΤΩ ΘΕΩ ΔΟΞΑ